آموزش مهارت خودمدیریتی به پدر و مادرها و آموزگاران کمک می‌کند دانش‌آموزان نوجوانشان را به گونه‌ای پرورش دهند تا در زندگی نظم را به طور خودخواسته رعایت کنند. مهارت خودمدیریتی در واقع همان کنترل داشتن بر خودمان است. کودکان با خود مدیریتی باید یاد بگیرند که مسئولیت کارهای خود را بپذیرند و فعالیت‌ها، افکار، احساسات و رفتار خود را کنترل کنند تا به نتایج دلخواه برسند.
کودکانی که این مهارت را یاد می‌گیرند، بهتر می‌توانند از پس مشکلات در مدرسه یا با افراد دیگر بر بیایند. فرزندان شما در سال‌های اولیه زندگی خود هنوز قادر به مدیریت احساسات خود نیستند. شما به عنوان معلم یا والدین، نقش مهمی در رشد مهارت خود مدیریتی کودک در مراحل اولیه ایفا می‌کنید. خودمدیریتی یکی از مهارت های ضروری زندگی یونیسف در چارچوب LSCE است.
این وظیفه شماست که کودکان و دانش‌آموزان را راهنمایی کنید. کودکان برای تسلط بر مهارت‌های خود مدیریتی به کمی کمک نیاز دارند. با این حال، توسعه مهارت‌های خود مدیریتی کودکان کار آسانی نیست. ممکن است برای کمک به آن‌ها نیاز به فداکاری و پشتکار زیادی داشته باشید. همچنین ممکن است لازم باشد به دنبال روش‌های آموزش مهارت خود مدیریتی به کودکان و دانش‌آموزان بگردید که موثر باشند. خوشبختانه در این نوشته راهکارهایی را فراهم آورده‌ایم که به آموزش خودمدیریتی به کودکان کمک می‌کند.
1. یک برنامه روزانه برای فرزندتان ایجاد کنید
با ایجاد یک برنامه روزانه برای فرزندتان می‌توانید او را در مسیری که باید طی کند راهنمایی کنید. این باعث می‌شود که کودک شما وقتی روز شروع می‌شود احساس آرامش و امنیت کند. چرا که دقیقا می‌داند قرار است در یک روز چه کارهایی بکند یا حتی چه چیزهایی بخورد.
مهم‌ترین نکته در مورد ایجاد یک برنامه روزانه این است که به کودک شما کمک می‌کند تا خواسته‌های ناگهانی خود را نظم دهد و کنترل کند. او می‌تواند قبل از اینکه تصمیمات بدی بگیرد، مکث کند و توجه خود را متمرکز برنامه‌اش کند. این موضوع برای ارتقای مهارت‌های خود مدیریتی بسیار مهم است؛ زیرا به او کمک می‌کند قبل از هر اقدامی فکر کند.
2. یک برنامه هفتگی برای فرزندتان ایجاد کنید
توجه به این نکته ضروری است که برنامه‌های هفتگی را با برنامه روزانه ذکر شده در بالا اشتباه نگیرید. برنامه‌های هفتگی ساختار دقیق‌تری دارند، اطلاعات بیشتری را در خود ذخیره می‌کنند و دورنمای پیشرفته‌تری از وظایف و پروژه‌هایی که باید انجام شوند، ارائه می‌دهند. علاوه بر این، حفظ یک برنامه هفتگی زمان مطالعه کافی را فراهم می‌کند و امکان انجام فعالیت‌هایی را به کودک می‌دهد که با سبک زندگی سالم سازگار است.
3. برای کارهای کودک، ضرب الاجل تعیین کنید
کودکانی که کنترل کمی بر خودشان دارند، کارهای زیادی انجام می‌دهند تا از وظایفی که نمی‌توانند انجام دهند فرار کنند. این کودکان اغلب از انجام وظایفشان امتناع می‌کنند و بدون فکر کردن آن را عقب می‌اندازند. این عادت بدی در کودک شماست که ممکن است نیاز به اصلاح داشته باشد؛ زیرا بعدها مانع پیشرفت او شده و او را ناامید می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم به عنوان بخشی از برنامه روزانه خود برای فرزندتان ضرب الاجل تعیین کنید و از او بخواهید به آن پایبند باشد.
4. به فرزندان خود بیاموزید که شکست را بپذیرند
به فرزندتان بگویید که شکست بخشی از زندگی است. بر پیامدهای مثبت شکست تاکید کنید تا به آن‌ها آموزش دهید که به جای اجتناب و ترس از آن، شکست را به عنوان بخشی از زندگی بپذیرند. بخش عمده ترس کودک از شکست این است که ممکن است این شکست مدام تکرار شود. اگر شکست را به عنوان بخشی از زندگی بپذیرد، ترسی از شکست نخواهد داشت. اینگونه بهتر می‌تواند احساساتش را مدیریت کند.
5. به کودک بیاموزید که به مشکلات نزدیک شود
وقتی فکر می‌کنید فرزندتان نمی‌تواند به تنهایی از پس مشکلی برآید، باید کمک کنید به گونه‌ای با آن مواجه شود که در یادگیری و ارزیابی موقعیت به او کمک کند. به عنوان مثال، هنگامی که آن‌ها با مشکلی مواجه می‌شوند که خودشان نمی‌توانند از پس آن برآیند، اجازه دهید در مورد مشکل با شما صحبت کنند. این به آن‌ها ایده می‌دهد که چگونه با مشکل مواجه شوند و چه اقداماتی انجام دهند.
مثلا تصور کنید مشکل کودک این است که از دوستش ناراحت است و نمی‌داند چه کار کند. وقتی این موضوع را با شما مطرح می‌کند می‌توانید دلیل ناراحتی را از او بپرسید. وقتی کودک دلیل ناراحتی‌اش را تعریف می‌کند، مشکل در ذهنش واضح‌تر می‌شود. سپس با یک راهنمایی کوچک از سمت شما مانند «چرا این ناراحتی را به خود دوستت نمی‌گویی» می‌تواند به سادگی مشکلش را حل کند.
6. از کودک بخواهید که اهداف و اولویت‌هایش را تعیین کند
شما باید به فرزند یا شاگردتان نشان دهید که چگونه اهداف و اولویت‌هایش را تعیین کند. می‌توانید اهداف مختلفی مانند کسب نمرات خوب در مدرسه، مسافرت و کسب تجربه در زندگی برای آن‌ها تعیین کنید تا اهمیت تعیین و دستیابی به اهداف برای آینده خود در زندگی را بیاموزند. البته فراموش نکنید که همیشه نباید شما اهداف کودک را تعیین کنید. اینگونه کودک یاد نمی‌گیرد که خودش در آینده برای خودش هدف تعیین کند و برنامه بریزد. این کار را فقط همان ابتدای رشد کودک انجام دهید.
7. از فرزندان خود بخواهید که مسئولیت‌های بیشتری را بر عهده بگیرند
بسیار ارزشمند است که به کودک خود بیاموزید که مسئولیت‌های بیشتری را در زندگی خود بپذیرد. شما باید با فرزندتان بحث کنید و او را از زمینه‌هایی که می‌تواند در آن‌ها کار بیشتری انجام دهد و زمان بیشتری صرف کند آگاه کنید. به کودک بیاموزید که چگونه بابت وظایف، مسئولیت‌ها و فرصت‌هایی که با بزرگ‌تر شدن سر راهش قرار می‌گیرند، قدردانی کند.
8. به کودک بیاموزید که محدودیت‌های خود را بشناسد
هنگامی که به کودک خود یاد می‌دهید که محدودیت‌های خود را بشناسد، به او یاد دهید که چگونه به آن‌ها احترام نیز بگذارد. این برای خود مدیریتی آن‌ها بسیار مفید است زیرا یاد خواهند گرفت به بدن و ذهن خود احترام بگذارند.
9. کودک را با چالش‌های جدید روبه‌رو کنید
کودکانی که خودمدیریتی پایینی دارند باید یاد بگیرند که چگونه با چالش‌های جدید در زندگی مواجه شوند. شما می‌توانید با قرار دادن آن‌ها در معرض آزمایش‌های مختلف و به چالش کشیدن آن‌ها برای انجام کارهای جدیدی که قبلا هرگز انجام نداده‌اند به این امر کمک کنید. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا باور کنند که حتی اگر برای رسیدن به چیزی موانعی وجود دارد، نباید متوقف شوند. زیرا اگر بخواهند به اهدافشان دست یابند باید با این موانع روبه‌رو شوند.
10. از کودک بخواهید که تمرین تمرکز کند
به کودک خود بیاموزید که روی برخی چیزهای مهم تمرکز کند. به عنوان مثال، باید او را مجبور کنید روی چیزهایی که دوست دارد تمرکز کند تا در مواقع استرس یا شرایط سخت، آن‌ها را فراموش نکند. مثلا می‌توانید از او بخواهید وقتی یک امتحان مهم دارد، تمرکزش را به جای بازی روی درس بگذارد. البته توجه کنید این کار را به زور انجام ندهید چون ممکن است نتیجه عکس داده و کودک را زده کند!
11. به کودک خود بیاموزید که اعتماد به نفس داشته باشد
وقتی به فرزندتان یاد می‌دهید که اعتماد به نفس خوبی داشته باشد، به او کمک می‌کنید نگرش و باور خوش‌بینانه‌اش را نسبت به خودش تقویت کند. این موضوع او را تشویق می‌کند برای هر چیزی که می‌خواهد در زندگی‌اش به دست آورد تلاش کند و آن را به سرانجام برساند.
12. یک محیط منظم برای دانش‌آموزان ایجاد کنید
اولین استراتژی برای آموزش مهارت‌های خود مدیریتی، ایجاد یک محیط منظم است. یک محیط منظم شامل فضاهایی است که درهم و برهم نیستند. این به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا افکار خود را تنظیم کنند زیرا آن‌ها در محیطی قرار گرفته‌اند که مقررات خاصی دارد. رنگ‌های جیغ، تزئینات زیاد یا چیزهای آویزان روی دیوار و مکان‌های نامرتب می‌توانند فضاهایی را ایجاد کنند که بچه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
13. به عنوان معلم، به هر دانش‌آموز سلام کنید
سلام کردن به هر دانش‌آموز در شروع هر روز و استفاده از نام آن‌ها، روند تنظیم افکار و مدیریت استرس را برای آن‌ها آغاز می‌کند. دانش‌آموزان هر روز وقتی به مدرسه می‌آیند چیزهای زیادی را احساس می‌کنند. سلام کردن به آن‌ها در کلاس به کاهش سطح استرس کمک می‌کند. همچنین به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا احساسات خود را مدیریت کنند.
14. یک فضای استراحت در کلاس در نظر بگیرید
فضایی را در کلاس خود تعیین کنید که دانش‌آموزان در زمان نیاز به استراحت و تنظیم هیجانات خود بتوانند به آن جا بروند. به دانش‌آموزان خود بیاموزید که چگونه از نقطه‌ای در اتاق برای مدیریت احساسات خود استفاده کنند. می‌توانید یک کیت آرامش‌بخش بسازید که دارای عروسک، فیجت، اسلایم و سایر وسایل آرامش‌بخش باشد.
15. برای دانش‌آموزان خود نقش آفرینی کنید
راهبرد پانزدهم برای آموزش مهارت خود مدیریتی، نقش آفرینی است. نقش آفرینی یک راه عالی برای آموزش مدیریت احساسات، تنظیم هیجانات و آرام ماندن در برابر استرس است. تمرین انجام این کارها در کلاس، استفاده از آن‌ها را در شرایطی که دانش‌آموزان نیاز به آرامش دارند برای آن‌ها آسان می‌کند. نقش آفرینی ابزاری عالی برای اطمینان از این است که همه دانش‌آموزان آموزش‌ها و تمرین‌هایی را که در این زمینه نیاز دارند دریافت می‌کنند.
به عناون مثال می‌توانید وانمود کنید که یک مسئول موزه هستید و دانش‌آموزانی را که به تابلوهای موزه آسیب زده‌اند بازخواست می‌کنید. اینگونه برخی شرایط واقعی که نیاز به خود مدیریتی دارند را برای دانش‌آموزانتان شبیه‌سازی می‌کنید.
16. به دانش‌آموزان خود بگویید که از آن‌ها انتظاراتی دارید
برای کمک به کنترل انگیزه، انتظاراتی را برای نحوه مشارکت دانش‌آموزان در بحث‌های کلاسی تعیین کنید. هنگامی که دانش‌آموزان شما انتظارات شما را برآورده می‌کنند، آن‌ها را تشویق کنید. فرصت‌هایی را برای دانش‌آموزان ایجاد کنید تا از ایده‌های خود به شیوه‌ای مثبت استفاده کنند. این ایده‌ها می‌توانند مثلا بارش فکری، ایجاد قوانین برای کلاس درس و غیره باشند. فراموش نکنید که زمانی که دانش‌آموزان شما انتظاراتتان را برآورده می‌کنند حتما آن‌ها را تشویق کنید.
17. در کلاس درس، سازماندهی داشته باشید
برای این که دانش‌آموزان شما منظم باشند، باید کلاس درسشان سازماندهی داشته باشد. آن‌ها نصف روز خود را در کلاس می‌گذرانند و قوانین این کلاس در تعیین شخصیت آینده آن‌ها اهمیت زیادی دارد. مکان‌هایی در کلاس خود ایجاد کنید که دانش‌آموزان بدانند می‌توانند کاغذها را آن جا تحویل دهند، لوازم مورد نیاز خود را از آن جا بردارند، کوله‌پشتی‌های خود را آن جا بگذارند و غیره. سپس دانش‌آموزان خود را برای سازماندهی فضای کار و کلاس درس مسئول کنید.
نبود مکان‌های ثابت برای دسترسی دانش‌آموزان به لوازم مورد نیاز و نداشتن روال‌های منظم، باعث ایجاد اضطراب شدید در کودکان می‌شود. اگر شما سازماندهی داشته باشید، دانش‌آموزان شما هم سازماندهی را تمرین خواهند کرد.
18. با دانش‌آموزان کنفرانس داشته باشید
کنفرانس با دانش‌آموزان، یک راه عالی برای شما و دانش‌آموزان است تا هدف‌های معقولی را تمرین کنید. هرچه بیشتر با آن‌ها کنفرانس داشته باشید، تعیین اهداف بیشتر به تمرینی تبدیل می‌شود که دانش‌آموزان می‌توانند به طور مستقل انجام دهند.
19. در مورد نقاط قوت و علایق دانش‌آموزان صحبت کنید
یک استراتژی برای آموزش مهارت خود مدیریتی، صحبت در مورد نقاط قوت و علایق دانش‌آموزان است. این فعالیت به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا فهرستی از چیزهایی که به آن‌ها علاقه‌مند هستند ایجاد کنند. ایجاد این آگاهی در دانش‌آموزان منجر به خود مدیریتی زیادی می‌شود. وقتی وارد دنیای هدف گذاری بشوند، می‌توانند از همین نقاط قوت و علایق خود استفاده کنند تا برنامه‌ای برای رسیدن به هدف خود ایجاد کنند و انگیزه داشته باشند.
20. در کلاس، مقیاس رتبه بندی داشته باشید
مقیاس رتبه‌بندی به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا میزان موفقیت خود در یک هدف خاص را ارزیابی کنند. به عنوان مثال، یک دانش‌آموز هدف خود را برای تکمیل یک تکلیف در مدت زمان مشخص تعیین می‌کند. معلم می‌تواند فواصل ده دقیقه‌ای را مشخص کند و به او اطلاع دهد. هنگامی که دانش‌آموز کار خود را تمام می‌کند، ثبت می‌کند که آیا موفق شده است در آن فاصله بر روی تکلیف خود تمرکز کند یا خیر. اگر موفق شده بود با یک ستاره به او پاداش دهید و اگر موفق نشده بود رکورد او را خالی بگذارید. در پایان کلاس، دانش‌آموزان می‌بینند که چند ستاره به دست آورده‌اند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به تلاش‌های خود امتیاز دهند.
دقت کنید که این کار نباید به رفتاری برای رقابت ناسالم میان بچه‌ها تبدیل شود. به دانش‌آموزان نشان دهید که تعداد ستاره‌های هر کس به خودش مربوط است و نباید خودشان را با یکدیگر مقایسه کنند.
21. یک سری قرارداد یا توافقنامه برای کلاس تعیین کنید
قراردادها برای دانش‌آموزان پایه‌های بالا‌تر ایده‌آل هستند، اما می‌توان از آن‌ها برای دانش‌آموزان پایه‌های دبستان نیز استفاده کرد. توافقنامه‌ها می‌توانند فهرستی از قوانین یا رفتارهای ایده آل کلاس باشند. این توافقنامه‌ها می‌توانند به صورت فردی، تیمی یا کلاس‌محور باشند. سپس دانش‌آموزان می‌توانند در پایان سال ارزیابی کنند که تا چه حد شرایط توافقنامه را رعایت کرده‌اند. اطمینان حاصل کنید که دانش‌آموزان در تنظیم قوانین یا رفتارها مشارکت می‌کنند تا بیشتر به آن‌ها پایبند بمانند.
در ادامه توصیه‌هایی نیز برای خانواده‌ها وجود دارد تا کودک در خانه نیز شانس تقویت مهارت خود مدیریتی را داشته باشد:
22. با خود کودک اهدافی را تعیین کنید
با فرزندتان در مورد اهدافی که برای خود تعیین کرده‌اید صحبت کنید و سپس روی ایجاد اهداف جدید با هم کار کنید. از فرزندتان بپرسید که آیا کاری هست که بخواهد انجام دهد؟ یا چیز جدیدی وجود دارد که بخواهد امتحان کنند؟ یا چیزی که بخواهد در آن بهتر شود؟ به فرزندتان کمک کنید تا هدفی معقول ایجاد کند و در مورد راه‌های رسیدن به آن صحبت کنید.
23. برخی مسئولیت‌های خانه را به فرزندتان بسپارید
به فرزندتان در خانه چند مسئولیت بدهید. این که مثلا آن‌ها مسئول نگهداری اتاق خود باشند، به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های سازماندهی خود را تقویت کنند. انجام کارهای خانه نیز به انضباط شخصی کمک می‌کند؛ زیرا فرزند شما مسئول انجام آن‌ها خواهد بود.
سخن پایانی
در پایان امیدواریم اطلاعاتی که در مورد آموزش مهارت خود مدیریتی فرزندتان به اشتراک گذاشتیم، به شما کمک کند به فرزندتان این فرصت را بدهید تا به فردی مستقل تبدیل شود؛ فردی که به تنهایی قادر به تصمیم‌گیری مسئولانه باشد. این کار می‌تواند برای والدین و معلمان چالش برانگیز باشد، زیرا وقتی که برای انجام چنین کاری تلاش می‌کنید به تلاش، زمان و فداکاری زیادی نیاز است. اما در پایان وقتی نتیجه تلاش‌های خود را می‌بینید، خستگی از تنتان در می‌رود.
منابع
https://allgoodschools.com/blog/10-ways-you-can-help-your-kids-improve-their-self-management-skills/
https://jodidurgin.com/teaching-self-management-skills/
https://www.positiveaction.net/blog/teaching-self-management-skills
https://www.pblworks.org/blog/3-ways-help-students-improve-self-management-skills-home-learning
